Thông tư 24/2024/TT-BTC _Cập nhật quan trọng về chế độ kế toán hành chính, sự nghiệp
Thông tư số 24/2024/TT-BTC của Bộ Tài chính, hướng dẫn chế độ kế toán hành chính, sự nghiệp, có hiệu lực từ ngày 01/01/2025, đánh dấu một bước chuyển mình đáng kể trong quản lý tài chính công. Thay thế bốn thông tư trước đó (107/2017/TT-BTC, 108/2018/TT-BTC, 76/2019/TT-BTC, và 79/2019/TT-BTC), Thông tư 24 không chỉ hợp nhất và cập nhật quy định mà còn thể hiện định hướng chiến lược hướng tới một hệ thống kế toán hiện đại, minh bạch và hiệu quả. Bài viết này sẽ phân tích chuyên sâu những điểm cốt lõi của Thông tư, đánh giá tác động và đưa ra khuyến nghị cho việc triển khai thực tiễn.
1. Phạm vi áp dụng và đối tượng điều chỉnh
Thông tư 24 mở rộng phạm vi áp dụng, bao quát hầu hết các đơn vị hoạt động trong khu vực công, cụ thể:
- Cơ quan nhà nước: Từ cấp trung ương đến địa phương (trừ UBND cấp xã), đảm bảo tính đồng bộ trong quản lý tài chính công.
- Đơn vị sự nghiệp công lập: Đa dạng hóa đối tượng áp dụng, bao gồm cả các đơn vị tự chủ, tự bảo đảm một phần hoặc toàn bộ kinh phí. Lưu ý, các đơn vị áp dụng chế độ kế toán doanh nghiệp theo quy định vẫn phải tuân thủ lập báo cáo quyết toán theo Phụ lục III khi nhận kinh phí từ NSNN, viện trợ hoặc phí, lệ phí.
- Tổ chức chính trị – xã hội: Nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản lý tài chính.
- Đơn vị quản lý TSKCHT: Điểm nhấn quan trọng, thể hiện sự chú trọng đến việc quản lý hiệu quả loại tài sản đặc thù này, bao gồm cả doanh nghiệp được giao quản lý TSKCHT.
Mở rộng hơn, Thông tư cho phép các tổ chức, đơn vị ngoài khu vực công áp dụng tự nguyện, khuyến khích sự đồng bộ trong thực hành kế toán.
2. Tái cấu trúc hệ thống tài khoản kế toán
Đây là thay đổi cốt lõi, tạo nền tảng cho việc phản ánh chính xác và đầy đủ các nghiệp vụ kinh tế, tài chính:
- Bổ sung tài khoản: Hệ thống được bổ sung các tài khoản mới, đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng phức tạp, ví dụ: TK 135 (phải thu kinh phí được cấp), TK 137 (phải thu nhận ủy quyền, ủy thác chi trả), TK 229 & 352 (dự phòng), TK 003 (công cụ, dụng cụ), TK 031 (TSCĐ đặc thù), và hệ thống tài khoản cho TSKCHT.
- Phân loại và sắp xếp lại: Tối ưu hóa hệ thống tài khoản, tăng tính logic và dễ sử dụng, ví dụ: TK 121, 138, 141, 338, 353, 411, 468, nhóm tài khoản doanh thu và chi phí.
- Loại bỏ tài khoản trùng lặp/lỗi thời: Tinh gọn hệ thống, loại bỏ các tài khoản dư thừa hoặc không còn phù hợp, ví dụ: TK 137 (tạm chi), TK 337 (tạm thu), TK 243 & 343 (xây dựng cơ bản).
3. Linh hoạt và chủ động trong chứng từ, sổ kế toán
Thông tư khuyến khích sự chủ động của đơn vị trong việc thiết kế chứng từ, sổ kế toán, phù hợp với đặc thù hoạt động, giảm thiểu thủ tục hành chính cứng nhắc. Tuy nhiên, việc tuân thủ các yêu cầu tối thiểu về thông tin vẫn được đảm bảo.
4. Báo cáo tài chính và quyết toán kinh phí: Minh bạch và chuyên nghiệp
Báo cáo tài chính: Tuân thủ chuẩn mực kế toán công Việt Nam, tăng cường tính minh bạch và so sánh. Áp dụng phương pháp trực tiếp cho báo cáo lưu chuyển tiền tệ, bổ sung báo cáo thay đổi tài sản thuần và thuyết minh TSKCHT, cung cấp thông tin toàn diện và chuyên sâu. Đặc biệt, việc bỏ sót thông tin được xem là hành vi để ngoài sổ kế toán, nâng cao trách nhiệm của đơn vị.
Báo cáo quyết toán kinh phí: Hướng dẫn chi tiết, rõ ràng, đặc biệt trong các trường hợp phức tạp, đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của thông tin.
5. Quản lý và lưu trữ: Tăng cường trách nhiệm giải trình
Thông tư nhấn mạnh trách nhiệm của lãnh đạo đơn vị và kế toán trưởng trong việc quản lý, sử dụng và lưu trữ tài liệu kế toán. Quy định chi tiết về quy trình lưu trữ giúp đảm bảo tính an toàn, tuân thủ pháp luật và dễ dàng truy xuất thông tin khi cần thiết
6. Phân định rõ “Đơn vị hạch toán phụ thuộc” và “Đầu mối chi tiêu”
Giải quyết vấn đề nhầm lẫn thường gặp, quy định rõ ràng trách nhiệm và phân công công việc giữa hai đơn vị này, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý.
7. Khuyến khích ứng dụng công nghệ thông tin
Hỗ trợ đơn vị ứng dụng phần mềm kế toán, tự động hóa quy trình, nhưng đồng thời cũng yêu cầu tuân thủ quy trình và trách nhiệm.
8. Hướng dẫn kỹ thuật điều chỉnh số liệu và chuyển đổi số dư
Cung cấp hướng dẫn chi tiết, đảm bảo việc điều chỉnh số liệu và chuyển đổi số dư sang hệ thống tài khoản mới diễn ra chính xác và thuận lợi.
9. Khuyến nghị và triển khai
Để triển khai thành công thông tư 24, các đơn vị cần:
- Tổ chức đào tạo: Nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ kế toán về nội dung và cách thức áp dụng thông tư.
- Rà soát và điều chỉnh hệ thống: Kiểm tra, cập nhật hệ thống tài khoản, chứng từ, sổ sách, quy trình kế toán cho phù hợp với quy định mới.
- Xây dựng quy chế nội bộ: Ban hành quy chế nội bộ hướng dẫn cụ thể việc áp dụng thông tư tại đơn vị.
- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát: Đảm bảo việc tuân thủ đúng quy định.
Thông tư 24/2024/TT-BTC là một bước tiến đáng kể trong việc hoàn thiện chế độ kế toán hành chính, sự nghiệp. Việc nghiên cứu, nắm vững và áp dụng đúng quy định của Thông tư là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu