Nội dung bài viết

Thông tư 24/2024/TT-BTC _Cập nhật quan trọng về chế độ kế toán hành chính, sự nghiệp

Thông tư số 24/2024/TT-BTC của Bộ Tài chính, hướng dẫn chế độ kế toán hành chính, sự nghiệp, có hiệu lực từ ngày 01/01/2025, đánh dấu một bước chuyển mình đáng kể trong quản lý tài chính công. Thay thế bốn thông tư trước đó (107/2017/TT-BTC, 108/2018/TT-BTC, 76/2019/TT-BTC, và 79/2019/TT-BTC), thông tư 24 kế toán hành chính sự nghiệp không chỉ hợp nhất và cập nhật quy định mà còn thể hiện định hướng chiến lược hướng tới một hệ thống kế toán hiện đại, minh bạch và hiệu quả. Bài viết này sẽ phân tích chuyên sâu những điểm cốt lõi của Thông tư, những điểm thay đổi so với thông tư 107 kế toán hành chính sự nghiệp, đánh giá tác động và đưa ra khuyến nghị cho việc triển khai thực tiễn.

1. Phạm vi áp dụng và đối tượng điều chỉnh

Thông tư 24 kế toán hành chính sự nghiệp mở rộng phạm vi áp dụng, bao quát hầu hết các đơn vị hoạt động trong khu vực công, cụ thể:

Cơ quan nhà nước: Từ cấp trung ương đến địa phương (trừ UBND cấp xã), đảm bảo tính đồng bộ trong quản lý tài chính công.
Đơn vị sự nghiệp công lập: Đa dạng hóa đối tượng áp dụng, bao gồm cả các đơn vị tự chủ, tự bảo đảm một phần hoặc toàn bộ kinh phí. Lưu ý, các đơn vị áp dụng chế độ kế toán doanh nghiệp theo quy định vẫn phải tuân thủ lập báo cáo quyết toán theo Phụ lục III khi nhận kinh phí từ NSNN, viện trợ hoặc phí, lệ phí.
Tổ chức chính trị – xã hội: Nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản lý tài chính.
Đơn vị quản lý TSKCHT: Điểm nhấn quan trọng, thể hiện sự chú trọng đến việc quản lý hiệu quả loại tài sản đặc thù này, bao gồm cả doanh nghiệp được giao quản lý TSKCHT.

Mở rộng hơn, Thông tư cho phép các tổ chức, đơn vị ngoài khu vực công áp dụng tự nguyện, khuyến khích sự đồng bộ trong thực hành kế toán.

2. Tái cấu trúc hệ thống tài khoản kế toán

Đây là thay đổi cốt lõi, tạo nền tảng cho việc phản ánh chính xác và đầy đủ các nghiệp vụ kinh tế, tài chính:

Bổ sung tài khoản: Hệ thống được bổ sung các tài khoản mới, đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng phức tạp, ví dụ: TK 135 (phải thu kinh phí được cấp), TK 137 (phải thu nhận ủy quyền, ủy thác chi trả), TK 229 & 352 (dự phòng), TK 003 (công cụ, dụng cụ), TK 031 (TSCĐ đặc thù), và hệ thống tài khoản cho TSKCHT.
Phân loại và sắp xếp lại: Tối ưu hóa hệ thống tài khoản, tăng tính logic và dễ sử dụng, ví dụ: TK 121, 138, 141, 338, 353, 411, 468, nhóm tài khoản doanh thu và chi phí.
Loại bỏ tài khoản trùng lặp/lỗi thời: Tinh gọn hệ thống, loại bỏ các tài khoản dư thừa hoặc không còn phù hợp, ví dụ: TK 137 (tạm chi), TK 337 (tạm thu), TK 243 & 343 (xây dựng cơ bản).

3. Linh hoạt và chủ động trong chứng từ, sổ kế toán

Một điểm đổi mới quan trọng trong Thông tư 24/2024/TT-BTC là khuyến khích các đơn vị kế toán hành chính sự nghiệp chủ động trong việc thiết kế mẫu chứng từ và hệ thống sổ kế toán.Thay vì sử dụng rập khuôn các biểu mẫu cứng nhắc như trước, đơn vị được phép xây dựng mẫu biểu phù hợp với đặc thù tổ chức, quy mô và hoạt động của mình, góp phần giảm thiểu thủ tục hành chính, linh hoạt hơn trong vận hành thực tế. Tuy nhiên, Thông tư vẫn yêu cầu các mẫu chứng từ và sổ sách do đơn vị tự thiết kế phải đảm bảo tối thiểu các thông tin theo quy định tại Luật Kế toán và đáp ứng được yêu cầu hạch toán, kiểm tra, đối chiếu số liệu. Đây là bước tiến rõ rệt trong việc trao quyền tự chủ, đồng thời vẫn giữ được tính thống nhất, minh bạch và khả năng kiểm soát trong hệ thống tài chính công.

4. Báo cáo tài chính và quyết toán kinh phí: Minh bạch và chuyên nghiệp

4.1 Báo cáo tài chính: Chuẩn hóa và minh bạch theo chuẩn mực kế toán công

Thông tư 24/2024/TT-BTC đặt ra yêu cầu rõ ràng đối với việc lập báo cáo tài chính tại các đơn vị hành chính sự nghiệp, nhằm đảm bảo:

Tuân thủ chuẩn mực kế toán công Việt Nam (VAS cho khu vực công).
Tăng cường tính minh bạch, khả năng so sánh giữa các đơn vị.
Cung cấp thông tin tài chính toàn diện, nhất quán và dễ kiểm chứng.

🔹 Các điểm mới nổi bật:

Áp dụng phương pháp trực tiếp khi lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ thay vì gián tiếp như trước đây.
Bổ sung Báo cáo thay đổi tài sản thuần – một yêu cầu mới, giúp theo dõi sự biến động tài sản thuần của đơn vị.
Thuyết minh tài sản không có khả năng sinh lợi (TSKCHT) được quy định chi tiết hơn, tạo điều kiện cho các bên liên quan đánh giá chính xác giá trị sử dụng của tài sản công.

🔎 Lưu ý quan trọng: Mọi thông tin không được phản ánh trên báo cáo tài chính, nhưng có liên quan đến tình hình tài chính đơn vị, sẽ bị coi là “để ngoài sổ sách kế toán” – một hành vi vi phạm nguyên tắc kế toán. Điều này nâng cao rõ rệt trách nhiệm của kế toán viên và người ký báo cáo.

4.2 Báo cáo quyết toán kinh phí: Rõ ràng, chi tiết, kiểm soát được rủi ro

Ngoài báo cáo tài chính, Thông tư 24 kế toán hành chính sự nghiệp (24/2024/TT-BTC) cũng yêu cầu các đơn vị lập báo cáo quyết toán kinh phí hoạt động, phản ánh đầy đủ việc tiếp nhận – sử dụng – phân phối kinh phí ngân sách nhà nước và các nguồn khác.

🔹 Yêu cầu chuyên môn:

Hướng dẫn chi tiết từng biểu mẫu, từng khoản mục – giảm thiểu tình trạng lập sai, lập thiếu.
Có hướng xử lý cụ thể đối với các tình huống phức tạp: dự toán chuyển tiếp, khoản kinh phí chưa sử dụng, hoàn trả ngân sách, sai khác số liệu tạm ứng – thực chi…

Mục tiêu:

Giúp cơ quan tài chính – kho bạc – đơn vị chủ quản dễ dàng kiểm tra, đối chiếu và thẩm định.
Tăng trách nhiệm giải trình, phục vụ thanh – kiểm tra, đặc biệt là trong kỳ quyết toán cuối năm và các đợt kiểm toán nhà nước.

5. Quản lý và lưu trữ: Tăng cường trách nhiệm giải trình

Trong thông tư 24 kế toán hành chính sự nghiệp (Thông tư 24/2024/TT-BTC), công tác quản lý và lưu trữ tài liệu kế toán được nâng lên một bước mới, thể hiện mục tiêu siết chặt kỷ luật tài chính – kế toán và tăng tính trách nhiệm giải trình của từng cấp quản lý.

Vai trò của người đứng đầu và kế toán trưởng

Thông tư nhấn mạnh: Thủ trưởng đơn vị và kế toán trưởng là hai người chịu trách nhiệm cao nhất trong việc tổ chức hệ thống lưu trữ chứng từ, sổ kế toán và báo cáo tài chính.
Không chỉ đảm bảo việc ghi chép đúng – đủ – kịp thời, họ còn phải thiết lập cơ chế kiểm soát và truy xuất thông tin tài chính rõ ràng, có hệ thống.

Quy định chi tiết về lưu trữ kế toán

Chứng từ kế toán, sổ sách, báo cáo tài chính phải được lưu trữ theo đúng thời hạn quy định tại Luật Kế toán (thường từ 5 đến 10 năm, tùy loại).
Hình thức lưu trữ: Có thể là bản giấy hoặc bản điện tử, nhưng phải đảm bảo an toàn dữ liệu, toàn vẹn thông tin và truy xuất khi cần thiết.
Phải có sổ theo dõi tài liệu lưu trữ, quy trình bàn giao, kiểm tra định kỳ và phương án bảo quản phòng trường hợp mất mát, hư hỏng do thiên tai, thiết bị hỏng hóc…

Mục tiêu của việc siết chặt lưu trữ:

Đảm bảo tính minh bạch và dễ kiểm tra trong công tác kế toán – tài chính.
Phục vụ công tác thanh tra, kiểm toán, quyết toán ngân sách nhà nước nhanh chóng và hiệu quả.
Tăng cường trách nhiệm giải trình, nhất là trong các trường hợp khiếu nại, tố cáo, truy cứu trách nhiệm hành chính hoặc hình sự (nếu xảy ra sai phạm).

Gợi ý cho đơn vị:

Tổ chức đào tạo nội bộ về quy trình lưu trữ điện tử kế toán.
Xây dựng hệ thống phân quyền truy cập dữ liệu kế toán, lưu vết chỉnh sửa rõ ràng.
Sử dụng phần mềm có chức năng sao lưu – phục hồi dữ liệu định kỳ.

6. Phân định rõ “Đơn vị hạch toán phụ thuộc” và “Đầu mối chi tiêu”

Một trong những điểm nổi bật của Thông tư 24 là lần đầu tiên quy định rõ ràng phạm vi, chức năng và trách nhiệm kế toán giữa đơn vị sử dụng ngân sách và cơ quan tài chính, kho bạc. Đây là nội dung đã từng gây nhầm lẫn, chồng lấn trách nhiệm trong thực tiễn nhiều năm qua, đặc biệt là khi lập báo cáo tài chính và quyết toán kinh phí.

Cụ thể, Thông tư:

Xác định rõ trách nhiệm của từng bên trong việc lập, ký, kiểm soát và nộp báo cáo kế toán.
Quy định chi tiết vai trò kế toán của từng cấp: cấp đơn vị sử dụng kinh phí, cấp tổng hợp, cấp quản lý trung gian.
Tách biệt vai trò kế toán nội bộ của đơn vị với vai trò quản lý, giám sát của cơ quan chủ quản, kho bạc nhà nước.

Nhờ vậy, Thông tư 24 không chỉ giảm thiểu rủi ro sai lệch số liệu kế toán – mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản trị tài chính công, tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong các đơn vị hành chính sự nghiệp.

7. Khuyến khích ứng dụng công nghệ thông tin

Một trong những điểm thể hiện sự hiện đại hóa trong Thông tư 24/2024/TT-BTC là khuyến khích mạnh mẽ các đơn vị kế toán hành chính sự nghiệp ứng dụng công nghệ, phần mềm kế toán để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công.

8. Hướng dẫn kỹ thuật điều chỉnh số liệu và chuyển đổi số dư

Hướng dẫn kỹ thuật điều chỉnh số liệu và chuyển đổi số dư sang hệ thống tài khoản mới

Thông tư 24/2024/TT-BTC chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2025, trong đó quy định hệ thống tài khoản kế toán mới thay thế toàn bộ hệ thống tài khoản theo Thông tư 107/2017/TT-BTC. Để quá trình chuyển đổi diễn ra chính xác, đồng bộ và tránh sai sót, các đơn vị cần thực hiện điều chỉnh số liệu kế toán và kết chuyển số dư tài khoản một cách bài bản, theo trình tự sau:

Bước 1: Rà soát và khóa sổ kế toán năm 2024

Thực hiện đầy đủ các nghiệp vụ kế toán đến 31/12/2024.
Khóa sổ kế toán, in sổ, lập báo cáo tài chính và quyết toán năm 2024 theo Thông tư 107.

Bước 2: Đối chiếu và phân loại số dư các tài khoản cũ

So sánh số dư từng tài khoản tại 31/12/2024 với sổ phụ ngân hàng, kho bạc, quỹ tiền mặt, công nợ…
Phân loại số dư theo nhóm tài khoản để chuyển đổi (ví dụ: TK 511 – thu ngân sách, TK 611 – chi phí hoạt động…).

Bước 3: Xây dựng bảng đối chiếu chuyển đổi tài khoản

Lập bảng chuyển đổi số dư từ tài khoản cũ (theo TT107) sang tài khoản mới (TT24).

Có thể sử dụng mẫu chuyển đổi do Bộ Tài chính cung cấp (hoặc phần mềm MISA/Mimosa cập nhật).

Ví dụ:

Tài khoản cũ (TT107)	Tài khoản mới (TT24)	Diễn giải chuyển đổi
TK 511	TK 5111, 5112…	Phân tách chi tiết theo nguồn thu
TK 611	TK 6111, 6112…	Chuyển theo loại hình chi
TK 008	TK 0081, 0082	Phân biệt nguồn NSNN và ngoài NSNN

Bước 4: Nhập số dư đầu kỳ năm 2025 theo tài khoản mới

Dùng bảng chuyển đổi để nhập số dư đầu kỳ vào phần mềm kế toán theo hệ thống tài khoản mới.
Kiểm tra đối chiếu tổng số dư tài sản = nguồn vốn.

Bước 5: Điều chỉnh các bút toán còn treo hoặc chưa hạch toán hết trong năm 2024

Với các khoản tạm ứng, tạm thu, khoản chi chưa thực hiện, cần hạch toán dứt điểm trong năm 2024 nếu có thể.
Nếu chuyển sang năm 2025, phải điều chỉnh và phản ánh đúng bản chất theo tài khoản mới.

Một số lưu ý khi chuyển đổi số dư

Không được tự ý hợp nhất hay chia tách tài khoản ngoài hướng dẫn của Bộ Tài chính.
Nên sử dụng phần mềm kế toán đã cập nhật hệ thống tài khoản TT24 để đảm bảo chính xác.
Lưu trữ đầy đủ bảng chuyển đổi số dư để phục vụ thanh tra, kiểm toán sau này.

Đọc thêm: Hướng dẫn hạch toán kế toán HCSN theo thông tư 24

9. Khuyến nghị và triển khai

Để triển khai thành công thông tư 24 kế toán hành chính sự nghiệp, các đơn vị cần:

Tổ chức đào tạo: Nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ kế toán về nội dung và cách thức áp dụng thông tư.
Rà soát và điều chỉnh hệ thống: Kiểm tra, cập nhật hệ thống tài khoản, chứng từ, sổ sách, quy trình kế toán cho phù hợp với quy định mới.
Xây dựng quy chế nội bộ: Ban hành quy chế nội bộ hướng dẫn cụ thể việc áp dụng thông tư tại đơn vị.
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát: Đảm bảo việc tuân thủ đúng quy định.

Thông tư 24/2024/TT-BTC là một bước tiến đáng kể trong việc hoàn thiện chế độ kế toán hành chính, sự nghiệp. Việc nghiên cứu, nắm vững và áp dụng đúng quy định của Thông tư là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu

Thông tư 24 kế toán hành chính sự nghiệp [Cập nhật mới nhất 2025]