Nguyên lý kế toán hành chính sự nghiệp là gì? Và kế toán viên cần nắm vững những nội dung nào để thực hiện đúng chế độ kế toán nhà nước hiện hành? Trong các đơn vị hành chính sự nghiệp như cơ quan nhà nước, trường học, bệnh viện…, việc tuân thủ đúng nguyên lý kế toán là yếu tố bắt buộc để đảm bảo tính minh bạch, chính xác và đúng quy định về tài chính công.
1. Nguyên lý kế toán hành chính sự nghiệp là gì?
Nguyên lý kế toán hành chính sự nghiệp trong đơn vị là những nguyên tắc cơ bản làm nền tảng cho việc ghi chép, phản ánh, xử lý và báo cáo các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh tại đơn vị HCSN. Những nguyên lý này giúp quản lý tài chính chính xác, hiệu quả và đảm bảo sự minh bạch trong báo cáo tài chính
2. Nguyên tắc kế toán hành chính sự nghiệp
Một số điểm đáng lưu ý trong Thông tư 24/2024/TT-BTC liên quan đến việc thực hiện các nguyên tắc kế toán:
- Phản ánh đầy đủ: Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh tại đầu mối chi tiêu đều phải được hạch toán, ghi sổ kế toán tập trung tại đơn vị kế toán
- Kịp thời: Các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phải được ghi chép kịp thời, đầy đủ vào sổ kế toán.
- Nhất quán: Đơn vị phải áp dụng nhất quán các chính sách và phương pháp kế toán đã chọn trong năm tài chính.
- Giá gốc: Tài sản phải được ghi nhận theo giá gốc.
- Phù hợp: Doanh thu và chi phí phải được ghi nhận phù hợp với nhau.
- Thận trọng: Phải có sự xem xét thận trọng để tránh ghi nhận sai lệch về doanh thu, chi phí, tài sản và công nợ.
- Trọng yếu: Thông tin kế toán phải đầy đủ và có tính trọng yếu.
- Công khai, minh bạch: Báo cáo tài chính phải được lập và công khai theo quy định.
- Hoạt động liên tục: Báo cáo tài chính được lập trên cơ sở giả định đơn vị hoạt động liên tục.
- Tuân thủ pháp luật: Việc hạch toán kế toán phải tuân thủ pháp luật và chế độ kế toán.
3. Lý thuyết kế toán hành chính sự nghiệp
Đây là kiến thức nền tảng bắt buộc trong đào tạo kế toán HCSN tại các cơ quan và đơn vị sự nghiệp công lập.
- Đặc thù hoạt động: Phi lợi nhuận, nguồn kinh phí chủ yếu từ NSNN, tuân thủ dự toán, công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình cao.
- Vai trò kế toán: Ghi nhận, cung cấp thông tin, tuân thủ pháp luật, giải trình việc quản lý và sử dụng kinh phí, tài sản công.
- Nguyên tắc kế toán: Tuân thủ các nguyên tắc cơ bản theo Luật Kế toán (phản ánh đầy đủ, kịp thời, nhất quán, giá gốc, phù hợp, thận trọng, trọng yếu, công khai, minh bạch, hoạt động liên tục, tuân thủ pháp luật).
- Hệ thống tài khoản: Theo dõi thu, chi NSNN và các nguồn khác, tài sản, nợ phải trả, các quỹ (chi tiết theo Thông tư 24/2024/TT-BTC).
- Chứng từ, sổ kế toán: Căn cứ ghi sổ và nơi hệ thống hóa nghiệp vụ (theo quy định tại Thông tư 24/2024/TT-BTC).
- Báo cáo: Cung cấp thông tin tổng hợp về tình hình tài chính và kết quả hoạt động (Báo cáo tình hình tài chính, Báo cáo kết quả hoạt động, Báo cáo quyết toán…).
4. Tài liệu học kế toán hành chính sự nghiệp
Nếu đơn vị không cung cấp sẵn giáo trình kế toán hành chính sự nghiệp, thì kế toán vẫn có thể chủ động học và ôn tập từ các nguồn sau:
Thông tư – văn bản pháp lý hiện hành:
- Thông tư 24/2024/TT-BTC: Chế độ kế toán mới cho HCSN, thay thế TT107, áp dụng từ 01/07/2024
- Quyết định 19/2006/QĐ-BTC: Hướng dẫn nguyên tắc kế toán tài chính trong đơn vị sự nghiệp
Tài liệu điện tử, miễn phí online
- Slide tổng hợp nguyên lý kế toán HCSN chia sẻ trên các nhóm kế toán công
- Video giảng dạy trên YouTube: “Nguyên lý kế toán HCSN”, “Hạch toán theo TT107”
- File excel mẫu báo cáo tài chính HCSN – nhiều trung tâm đào tạo chia sẻ
Tham khảo thêm: Chọn mua sách chế độ kế toán hành chính sự nghiệp: Tài liệu quan trọng cho mỗi kế toán
5. Lưu ý khi học và vận dụng nguyên lý kế toán HCSN
- Nắm vững hệ thống pháp lý: Nghiên cứu kỹ Luật Kế toán, các Nghị định, Thông tư hướng dẫn (đặc biệt là Thông tư 24/2024/TT-BTC có hiệu lực từ 2025), và các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý tài chính công.
- Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định: Mọi nghiệp vụ kế toán phải được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật và chế độ kế toán hiện hành.
- Hạch toán chính xác và kịp thời: Đảm bảo ghi nhận đầy đủ, đúng tài khoản, đúng thời điểm các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh.
- Sử dụng chứng từ hợp lệ: Mọi bút toán đều phải có chứng từ gốc hợp pháp, hợp lệ làm căn cứ.
- Đảm bảo tính nhất quán: Áp dụng thống nhất các chính sách và phương pháp kế toán đã chọn trong suốt kỳ kế toán.
- Chú trọng đến kiểm tra, đối chiếu: Thường xuyên kiểm tra, đối chiếu số liệu giữa sổ kế toán chi tiết và sổ tổng hợp, giữa kế toán và các bộ phận liên quan.
- Lập báo cáo đầy đủ, trung thực và kịp thời: Báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán phải được lập đúng mẫu, phản ánh trung thực tình hình tài chính và kết quả hoạt động của đơn vị.
- Ý thức về trách nhiệm giải trình: Luôn ý thức về trách nhiệm của người làm kế toán trong việc giải trình về các thông tin tài chính.
- Sử dụng hiệu quả các phần mềm kế toán: Nắm vững và sử dụng thành thạo các phần mềm kế toán HCSN để nâng cao hiệu quả công việc.
- Trao đổi và học hỏi kinh nghiệm: Chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với đồng nghiệp, tham gia các khóa đào tạo, hội thảo chuyên ngành.
- Tư duy cẩn trọng và đạo đức nghề nghiệp: Luôn giữ vững đạo đức nghề nghiệp, trung thực, khách quan và cẩn trọng trong công việc.
6. Kết Luận
Nguyên lý kế toán hành chính sự nghiệp không chỉ là nền tảng lý thuyết quan trọng, giúp kế toán viên thực hiện đúng quy trình hạch toán, đảm bảo minh bạch và tuân thủ quy định tài chính công. Cùng với việc nắm vững các nguyên tắc kế toán, hiểu rõ hệ thống tài khoản, cách định khoản và lập báo cáo theo đúng chế độ kế toán hiện hành (như Thông tư 24/2024/TT-BTC) sẽ giúp kế toán trong các đơn vị HCSN hoàn thành tốt nhiệm vụ, hạn chế rủi ro kiểm toán và nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.
Hotline: 090 283 1123
Email: notevn.jsc@gmail.com
Website: note.edu.vn
Facebook: Viện Đào tạo quản trị và Hợp tác quốc tế
Địa chỉ: Đường D4, KDC Hồng Loan, P.Hưng Thạnh, Q.Cái Răng, TP. Cần Thơ