Luật Giá 2023 những câu hỏi “nóng hổi” liên quan,, giúp bạn hiểu rõ hơn về những điểm mới và cách thức áp dụng thực tế. Luật giá 2023 có hiệu khi nào? Quốc hội Việt Nam ban hành tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, vào ngày 14 tháng 6 năm 2023 và có hiệu lực Ngày 01 tháng 7 năm 2023, mang đến nhiều thay đổi quan trọng trong cách thức quản lý và điều chỉnh giá cả trên thị trường. Tuy nhiên, với những điều chỉnh mới mẻ, không ít người vẫn còn băn khoăn về các quy định và ảnh hưởng của Luật này. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải đáp những câu hỏi “nóng hổi” liên quan đến Luật Giá 2023, giúp bạn hiểu rõ hơn về những điểm mới và cách thức áp dụng trong thực tế. Hãy cùng tìm hiểu ngay!”
I. Giải đáp thắc mắc thường gặp về Luật Giá 2023 (Dành cho các đơn vị, cơ quan)
1.1. Các cơ quan, đơn vị có trách nhiệm gì trong việc áp dụng Luật Giá 2023?
Vai trò của các cơ quan trong việc triển khai và giám sát Luật Giá
Các cơ quan nhà nước có vai trò quan trọng trong việc triển khai và giám sát việc áp dụng Luật Giá 2023. Cụ thể:
- Bộ Tài chính là cơ quan chủ trì, xây dựng và hướng dẫn thực hiện các chính sách về giá, đồng thời giám sát việc tuân thủ quy định về giá.
- Các Bộ, ngành liên quan có trách nhiệm phối hợp với Bộ Tài chính để tổ chức triển khai Luật Giá trong các lĩnh vực cụ thể, như Bộ Công Thương, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Y tế, v.v.
- Sở Tài chính ở cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ thực hiện nhiệm vụ giám sát giá cả tại địa phương và kiểm tra việc thực hiện quy định về giá của các doanh nghiệp.
Cơ quan có thẩm quyền xác định giá: Luật Giá năm 2023 quy định các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định giá trong một số lĩnh vực đặc thù như y tế, giáo dục, dịch vụ công, v.v. Cụ thể:
- Bộ Tài chính có trách nhiệm thẩm định và quyết định giá trong các trường hợp cần thiết, đảm bảo công khai, minh bạch.
- Các Bộ, ngành chức năng xác định giá trong lĩnh vực quản lý chuyên ngành của mình.
Biện pháp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng: Các cơ quan nhà nước sẽ thực hiện các biện pháp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong quá trình điều chỉnh giá như:
- Thực hiện các biện pháp kiểm tra, giám sát giá cả nhằm ngăn chặn việc tăng giá bất hợp lý.
- Đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng trong việc sử dụng các sản phẩm, dịch vụ có giá cả hợp lý, minh bạch và dễ tiếp cận.
- Các cơ quan thanh tra, kiểm tra sẽ thực hiện các hoạt động giám sát và xử lý các vi phạm về giá, đặc biệt là những hành vi gian lận, lợi dụng vị thế để thao túng giá.
Việc các cơ quan, đơn vị thực thi và giám sát Luật Giá 2023 sẽ giúp tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế.
1.2. Các đơn vị, cơ quan cần tuân thủ các quy định gì trong việc quản lý giá?
Quy trình đăng ký và công khai giá của các cơ quan Nhà nước và đơn vị cung cấp dịch vụ công
- Đăng ký giá:
Theo Luật Giá 2023, các cơ quan nhà nước và đơn vị cung cấp dịch vụ công phải thực hiện đăng ký giá đối với các sản phẩm, dịch vụ thuộc phạm vi quản lý của mình. Đặc biệt, đối với các sản phẩm, dịch vụ có ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân (như y tế, giáo dục, giao thông, nước sạch), cơ quan, đơn vị cung cấp dịch vụ phải thông báo giá trước khi thực hiện hoặc điều chỉnh giá.
Cơ quan đăng ký giá: Các đơn vị này phải gửi hồ sơ đăng ký giá lên Sở Tài chính hoặc Bộ Tài chính để thực hiện thủ tục thẩm định, xác nhận giá theo quy định.
Thời gian đăng ký: Thời gian đăng ký giá phải được thực hiện trước ít nhất một khoảng thời gian nhất định (thường là 15-30 ngày) trước khi áp dụng giá mới.
- Công khai giá:
Các cơ quan nhà nước và đơn vị cung cấp dịch vụ công có trách nhiệm công khai giá đã đăng ký cho công chúng và người tiêu dùng, thông qua các phương tiện như website của đơn vị, các bảng niêm yết giá tại nơi cung cấp dịch vụ, hoặc các phương tiện thông tin đại chúng khác.
Việc công khai giá không chỉ giới hạn ở sản phẩm, dịch vụ mà còn bao gồm các thông tin liên quan như phương thức tính giá, điều kiện áp dụng, các ưu đãi (nếu có), và các thông tin khác mà người tiêu dùng cần biết.
Yêu cầu về minh bạch trong công bố giá và quy trình điều chỉnh giá
- Minh bạch trong công bố giá:
Các cơ quan và đơn vị cung cấp dịch vụ phải minh bạch, rõ ràng trong việc công bố giá cả sản phẩm và dịch vụ. Việc công khai này không chỉ đảm bảo người tiêu dùng có đủ thông tin để đưa ra quyết định mua sắm, mà còn giúp ngăn chặn các hành vi thao túng giá hoặc gian lận.
Đặc biệt, cơ quan và đơn vị phải cung cấp thông tin về phương pháp xác định giá, lý do tăng giảm giá (nếu có), và cách thức tính toán giá cả để người tiêu dùng có thể hiểu rõ.
- Quy trình điều chỉnh giá:
Thông báo điều chỉnh giá: Khi có thay đổi về giá, các cơ quan nhà nước hoặc đơn vị cung cấp dịch vụ phải thông báo trước cho người tiêu dùng ít nhất một khoảng thời gian hợp lý (thường là từ 15 đến 30 ngày trước khi áp dụng giá mới) để người tiêu dùng có thể điều chỉnh kế hoạch mua sắm hoặc sử dụng dịch vụ.
Giải trình lý do điều chỉnh: Quy trình điều chỉnh giá cũng phải đi kèm với việc giải trình lý do thay đổi giá (ví dụ, thay đổi chi phí sản xuất, thay đổi thuế, hay các yếu tố khách quan khác). Điều này giúp người tiêu dùng và các cơ quan có thể giám sát và kiểm tra tính hợp lý của việc điều chỉnh giá.
- Giám sát và xử lý vi phạm:
Các cơ quan nhà nước có trách nhiệm kiểm tra việc thực hiện công khai và điều chỉnh giá của các đơn vị. Nếu phát hiện vi phạm như không công khai giá hoặc điều chỉnh giá không hợp lý, cơ quan chức năng sẽ áp dụng các biện pháp xử lý theo đúng quy định của pháp luật.
Tóm lại, các đơn vị, cơ quan cần tuân thủ quy định về đăng ký và công khai giá, đồng thời đảm bảo minh bạch trong việc công bố giá và quy trình điều chỉnh giá để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và duy trì sự công bằng trong nền kinh tế.
1.3. Các hành vi vi phạm nào cần được xử lý trong lĩnh vực giá?
1.3.1 Những hành vi bị nghiêm cấm trong việc định giá và công bố giá sai quy định
Theo Luật Giá 2023 số 16/2023/QH15, một số hành vi vi phạm trong việc định giá và công bố giá sai quy định cần được xử lý bao gồm:
- Định giá sai quy định: Các đơn vị, cơ quan không được phép định giá sản phẩm, dịch vụ sai lệch so với các quy định pháp luật hiện hành hoặc không đúng với nguyên tắc công khai, minh bạch.
Định giá trái phép: Định giá sản phẩm, dịch vụ mà không tuân thủ các quy trình đăng ký hoặc phê duyệt giá của cơ quan chức năng có thẩm quyền.
Định giá cao hơn mức giá đã được công khai: Áp dụng giá cao hơn giá đã đăng ký hoặc giá đã công khai mà không có lý do hợp lý.
- Không công khai giá hoặc công khai giá sai: Các cơ quan và đơn vị cung cấp dịch vụ công phải công khai giá đúng với quy định. Việc không niêm yết giá hoặc công khai sai giá là hành vi vi phạm nghiêm trọng.
Không niêm yết giá: Các cơ sở kinh doanh, dịch vụ không niêm yết rõ ràng giá sản phẩm hoặc dịch vụ tại nơi cung cấp.
Công khai giá sai hoặc gây hiểu lầm: Công khai giá không chính xác, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về giá trị thực tế của sản phẩm, dịch vụ.
- Thao túng giá, độc quyền giá: Các hành vi thao túng giá bằng cách thỏa thuận hoặc liên kết để ấn định giá không công bằng, gây ảnh hưởng xấu đến quyền lợi của người tiêu dùng và thị trường.
Thỏa thuận định giá: Các doanh nghiệp hoặc đơn vị thỏa thuận với nhau để định giá sản phẩm, dịch vụ theo một mức giá cố định, tạo sự độc quyền.
Giảm giá hoặc tăng giá không hợp lý: Điều chỉnh giá sản phẩm hoặc dịch vụ một cách đột ngột mà không có lý do hợp lý, nhằm tác động xấu đến thị trường hoặc người tiêu dùng.
- Không thực hiện điều chỉnh giá theo đúng quy định: Các đơn vị, cơ quan không thực hiện đúng quy trình điều chỉnh giá hoặc không thông báo cho người tiêu dùng về việc thay đổi giá trong thời gian quy định.
1.3.2 Cơ chế xử lý vi phạm, bao gồm các mức xử phạt đối với các đơn vị vi phạm
Cơ chế xử lý vi phạm về giá được quy định rõ ràng trong Luật Giá 2023, với các hình thức xử phạt tùy theo mức độ và tính chất của hành vi vi phạm:
- Cảnh cáo: Trong trường hợp vi phạm lần đầu hoặc hành vi vi phạm không nghiêm trọng, cơ quan chức năng có thể áp dụng biện pháp cảnh cáo, yêu cầu cơ sở khắc phục sai phạm ngay lập tức.
- Phạt tiền: Đây là biện pháp xử lý chính thức đối với các hành vi vi phạm về giá. Mức phạt tiền có thể dao động từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng tùy thuộc vào mức độ vi phạm:
- Vi phạm về công khai giá sai hoặc không công khai giá: Phạt tiền từ 5 triệu đến 50 triệu đồng.
- Vi phạm về định giá sai quy định hoặc điều chỉnh giá không hợp lý: Phạt tiền từ 10 triệu đến 100 triệu đồng.
- Đình chỉ hoạt động: Trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng, cơ quan chức năng có thể đình chỉ hoạt động của cơ sở, doanh nghiệp vi phạm trong một thời gian nhất định hoặc cho đến khi cơ sở khắc phục xong các sai phạm.
- Thu hồi giấy phép hoạt động: Nếu hành vi vi phạm là nghiêm trọng và tái phạm nhiều lần, cơ quan có thẩm quyền có thể thu hồi giấy phép kinh doanh của cơ sở, doanh nghiệp đó.
- Bồi thường thiệt hại: Đối với các hành vi gian lận, thao túng giá gây thiệt hại cho người tiêu dùng, các cơ quan nhà nước có thể yêu cầu cơ sở kinh doanh bồi thường thiệt hại cho người tiêu dùng, bao gồm hoàn lại tiền cho các giao dịch không hợp lệ.
- Xử lý hình sự: Trong trường hợp có dấu hiệu của các hành vi vi phạm nghiêm trọng, có tính chất lừa đảo, gian lận hoặc làm thiệt hại nghiêm trọng đến quyền lợi người tiêu dùng hoặc thị trường, cơ quan chức năng có thể chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để điều tra và xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.
1.4. Quy trình kiểm tra và giám sát việc thực thi Luật Giá trong các cơ quan?
Các cơ quan có thẩm quyền thực hiện kiểm tra, giám sát việc tuân thủ Theo Luật Giá 2023, các cơ quan có thẩm quyền thực hiện kiểm tra và giám sát việc tuân thủ các quy định về giá bao gồm:
- Bộ Tài chính: Là cơ quan chủ trì, có trách nhiệm giám sát toàn bộ việc thực thi Luật Giá trong phạm vi cả nước. Bộ Tài chính sẽ thực hiện kiểm tra, hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương trong việc quản lý giá và các dịch vụ liên quan đến giá.
- Sở Tài chính: Tại các địa phương, Sở Tài chính có trách nhiệm giám sát việc thực thi các quy định về giá trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Sở Tài chính sẽ tổ chức các cuộc kiểm tra, thanh tra về giá tại các cơ sở kinh doanh, dịch vụ trên địa bàn.
- Cơ quan chuyên môn của các Bộ, ngành liên quan: Các bộ, ngành có thẩm quyền quản lý các lĩnh vực chuyên ngành, như Bộ Công Thương, Bộ Y tế, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Giáo dục,… cũng có trách nhiệm kiểm tra và giám sát giá trong lĩnh vực của mình. Các cơ quan này sẽ phối hợp với Bộ Tài chính trong việc thực hiện các nhiệm vụ giám sát.
- Cơ quan thanh tra: Thanh tra Chính phủ, Thanh tra các Bộ, Sở sẽ thực hiện kiểm tra và giám sát các hành vi vi phạm trong việc định giá, công khai giá, và điều chỉnh giá.
Hướng dẫn về cách thức thực hiện kiểm tra giá, xử lý khi phát hiện vi phạm
a. Cách thức thực hiện kiểm tra giá
Quá trình kiểm tra giá theo luật giá 16/2023/QH15 của các cơ quan nhà nước bao gồm các bước sau:
- Lập kế hoạch kiểm tra: Các cơ quan có thẩm quyền như Bộ Tài chính hoặc Sở Tài chính sẽ xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất, nhằm đảm bảo việc thực thi các quy định về giá tại các đơn vị, cơ sở kinh doanh.
- Kiểm tra hồ sơ và tài liệu liên quan đến giá: Các đơn vị, cơ sở cung cấp dịch vụ phải cung cấp hồ sơ liên quan đến việc đăng ký giá, công khai giá, cũng như các tài liệu chứng minh về quy trình và phương pháp xác định giá. Cơ quan kiểm tra sẽ yêu cầu các tài liệu này để đánh giá tính hợp pháp của việc định giá và công khai giá.
- Kiểm tra trực tiếp tại cơ sở kinh doanh: Cơ quan kiểm tra có thể tổ chức kiểm tra trực tiếp tại các điểm cung cấp dịch vụ, sản phẩm để xác minh việc niêm yết giá, thực hiện giá có đúng với các quy định không.
- Lấy mẫu khảo sát giá: Các cơ quan kiểm tra có thể thực hiện khảo sát giá trên thị trường, so sánh giá thực tế với giá đã công khai để phát hiện các dấu hiệu vi phạm.
- Kiểm tra tính minh bạch trong công khai giá: Cơ quan chức năng cũng sẽ kiểm tra việc công khai giá của các cơ sở kinh doanh, đảm bảo rằng thông tin về giá được công bố rõ ràng, đầy đủ và dễ hiểu cho người tiêu dùng.
b. Xử lý khi phát hiện vi phạm
Khi phát hiện các vi phạm trong quá trình kiểm tra, các cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện các biện pháp xử lý sau:
- Cảnh cáo: Đối với những vi phạm nhỏ hoặc lần đầu tiên, cơ quan chức năng có thể áp dụng biện pháp cảnh cáo và yêu cầu cơ sở kinh doanh khắc phục sai phạm ngay lập tức. Cơ sở vi phạm sẽ được yêu cầu điều chỉnh lại giá, công khai giá đúng quy định.
- Xử phạt hành chính:
Nếu vi phạm nghiêm trọng hơn, cơ quan chức năng sẽ xử phạt hành chính, với mức phạt tùy theo tính chất và mức độ vi phạm. Mức phạt có thể dao động từ vài triệu đến hàng trăm triệu đồng.
Các vi phạm phổ biến bị xử phạt bao gồm không công khai giá, định giá sai, thao túng giá hoặc điều chỉnh giá không đúng quy định.
- Buộc phải hoàn trả tiền cho người tiêu dùng: Trong trường hợp cơ sở vi phạm và gây thiệt hại cho người tiêu dùng (ví dụ, thu giá cao hơn giá đã công khai), cơ quan có thẩm quyền có thể yêu cầu cơ sở kinh doanh hoàn trả số tiền chênh lệch cho người tiêu dùng.
- Đình chỉ hoạt động hoặc thu hồi giấy phép: Đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng hoặc tái phạm nhiều lần, cơ quan có thẩm quyền có thể đình chỉ hoạt động của cơ sở vi phạm trong một thời gian hoặc thu hồi giấy phép kinh doanh.
- Cơ chế xử lý hình sự: Nếu vi phạm có tính chất lừa đảo, gian lận hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng, các cơ quan chức năng có thể chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để xử lý hình sự.
1.5. Quản lý giá dịch vụ công và các đơn vị cung cấp dịch vụ công?
1.5.1 Quy định về giá dịch vụ công do Nhà nước quản lý
Theo Luật Giá 2023, các dịch vụ công là những dịch vụ mà Nhà nước hoặc cơ quan có thẩm quyền quản lý và cung cấp cho cộng đồng, bao gồm các dịch vụ như y tế, giáo dục, giao thông công cộng, an ninh, môi trường, v.v. Quy định về giá dịch vụ công do Nhà nước quản lý như sau:
- Công khai, minh bạch giá dịch vụ công: Các đơn vị cung cấp dịch vụ công phải công khai giá dịch vụ theo quy định, bảo đảm minh bạch và dễ hiểu đối với người dân. Việc công khai giá phải được thực hiện thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, bảng niêm yết tại nơi cung cấp dịch vụ, hoặc qua các website chính thức của đơn vị cung cấp dịch vụ.
- Chế độ quản lý giá: Các dịch vụ công sẽ được Nhà nước điều chỉnh giá dựa trên các yếu tố như chi phí sản xuất, chi phí cung cấp dịch vụ, ngân sách nhà nước và mục tiêu bảo vệ lợi ích cộng đồng. Nhà nước sẽ can thiệp và điều chỉnh giá dịch vụ công trong các trường hợp cần thiết, nhằm đảm bảo dịch vụ công không quá đắt đỏ và dễ tiếp cận đối với người dân.
- Định giá dựa trên chính sách của Nhà nước: Đối với những dịch vụ công quan trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân (ví dụ: y tế, giáo dục, nước sạch), Nhà nước sẽ có chính sách và quy định cụ thể để xác định mức giá hợp lý, đảm bảo sự công bằng và công khai trong việc thu phí. Các dịch vụ này không phải là sản phẩm dịch vụ cạnh tranh trên thị trường, do đó Nhà nước cần đưa ra mức giá hợp lý và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.
- Xác định giá theo nguyên tắc không gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước: Trong các trường hợp liên quan đến các dịch vụ công cần sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước (như y tế công cộng, giáo dục), giá dịch vụ sẽ được xác định sao cho vừa đảm bảo chi phí vận hành, vừa không làm ảnh hưởng đến người dân có thu nhập thấp hoặc đối tượng chính sách.
1.5.2 Các cơ quan cần thực hiện các biện pháp quản lý giá dịch vụ công như y tế, giáo dục, giao thông công cộng
Để quản lý giá dịch vụ công hiệu quả, các cơ quan có thẩm quyền cần thực hiện các biện pháp sau:
Xây dựng và điều chỉnh chính sách giá: Các cơ quan như Bộ Tài chính, Bộ Y tế, Bộ Giáo dục, và các Bộ ngành liên quan cần xây dựng và ban hành chính sách giá dịch vụ công phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của đất nước, đồng thời điều chỉnh giá dịch vụ công dựa trên các yếu tố như chi phí cung cấp dịch vụ, mức thu nhập của người dân, và sự phát triển của nền kinh tế.
Giám sát và kiểm tra việc thực hiện giá dịch vụ công: Các cơ quan nhà nước, bao gồm Bộ Tài chính và các Sở Tài chính tại địa phương, có trách nhiệm giám sát việc thực hiện và áp dụng giá dịch vụ công của các đơn vị cung cấp dịch vụ công, bảo đảm rằng giá dịch vụ được công khai, minh bạch và không có sự bất hợp lý trong việc thu phí dịch vụ.
Điều chỉnh giá dịch vụ công khi cần thiết: Các cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện việc điều chỉnh giá dịch vụ công khi có sự thay đổi về chi phí cung cấp dịch vụ (ví dụ, thay đổi chi phí nhân công, nguyên liệu, hoặc các yếu tố tác động khác). Tuy nhiên, các điều chỉnh này cần được thông báo công khai trước khi áp dụng và đảm bảo không gây tác động tiêu cực đến người dân.
Quản lý và hỗ trợ cho các đối tượng khó khăn: Đối với các dịch vụ công như y tế, giáo dục, các cơ quan cần xây dựng các cơ chế hỗ trợ cho các nhóm đối tượng yếu thế (người nghèo, người có thu nhập thấp, trẻ em, người già, v.v.), đảm bảo họ vẫn có thể tiếp cận được dịch vụ mà không gặp phải rào cản về giá cả.
Khuyến khích sự tham gia của các tổ chức, đơn vị ngoài nhà nước: Nhà nước cũng có thể khuyến khích các đơn vị ngoài nhà nước tham gia cung cấp một số dịch vụ công, đồng thời xây dựng các cơ chế giám sát và kiểm soát giá dịch vụ công của các tổ chức này, nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Tăng cường công khai và minh bạch: Các đơn vị cung cấp dịch vụ công (như bệnh viện công, trường học công, phương tiện giao thông công cộng) cần công khai giá dịch vụ, các chương trình ưu đãi, và các khoản phí khác liên quan đến dịch vụ để người dân có thể nắm bắt thông tin đầy đủ, giúp họ có thể đưa ra quyết định thông minh khi sử dụng dịch vụ công.
II. KẾT LUẬN
Luật Giá 2023 mang đến những thay đổi quan trọng trong công tác quản lý giá cả, tác động trực tiếp đến các cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp. Để nắm bắt và áp dụng đúng các quy định của Luật, việc trang bị kiến thức chuyên sâu là rất cần thiết. Vì vậy, chúng tôi tổ chức các khóa học dành riêng cho các cơ quan, đơn vị để giúp hiểu rõ hơn về Luật Giá 2023 👉 “Xác định giá dịch vụ theo Luật giá 2023 và Hướng dẫn Quản lý thu chi tại các cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập” từ đó áp dụng hiệu quả vào công việc. Hãy tham gia ngay để cập nhật kiến thức và đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật!
Hotline: 090 283 1123
Email: notevn.jsc@gmail.com
Website: note.edu.vn
Địa chỉ: Đường D4, KDC Hồng Loan, P. Hưng Thạnh, Q. Cái Răng, TP. Cần Thơ
Kết nối với chúng tôi trên Facebook để cập nhật tin tức mới nhất:
Facebook: Viện Đào tạo quản trị và Hợp tác quốc tế