Nhằm hỗ trợ các kế toán việc áp dụng Thông tư 24/2024 một cách hiệu quả, bài viết này sẽ tổng hợp và giải đáp các tình huống kế toán thực tế thường gặp. Mục đích là giúp kế toán nắm vững các quy định mới, tự tin hơn khi đối mặt với các tình huống phát sinh và giảm thiểu sai sót trong quá trình hạch toán.
I. Mở đầu
Thông tư số 24/2024/TT-BTC, do Bộ Tài chính ban hành ngày 17/4/2024, hướng dẫn chế độ kế toán cho các đơn vị hành chính, sự nghiệp. Thông tư này có hiệu lực từ ngày 01/01/2025 và áp dụng cho năm tài chính 2025.
Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng:
Thông tư 24/2024/TT-BTC áp dụng cho các đơn vị kế toán sau:
- Cơ quan nhà nước (trừ Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn sử dụng ngân sách cấp xã);
- Đơn vị sự nghiệp công lập (trừ các đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư được phép áp dụng chế độ kế toán doanh nghiệp; tuy nhiên, nếu các đơn vị này nhận dự toán ngân sách nhà nước, viện trợ không hoàn lại, vay nợ nước ngoài theo dự án hoặc có nguồn phí được khấu trừ, để lại theo pháp luật phí, lệ phí, thì phải lập báo cáo quyết toán kinh phí hoạt động theo Phụ lục III kèm theo Thông tư
- Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan, đơn vị khác sử dụng ngân sách nhà nước
- Tổ chức, đơn vị thực hiện cơ chế tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập
- Tổ chức, cơ quan, đơn vị được giao quản lý và ghi sổ kế toán tài sản kết cấu hạ tầng theo pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.
Nội dung chính của Thông tư:
Thông tư hướng dẫn chi tiết về:
- Chứng từ kế toán;
- Hệ thống tài khoản kế toán và phương pháp hạch toán
- Danh mục mẫu sổ và phương pháp lập sổ kế toán
- Danh mục mẫu báo cáo và phương pháp lập, trình bày báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán ngân sách;
- Quy định về lưu trữ hồ sơ, tài liệu kế toán của các đơn vị hành chính, sự nghiệp
Điểm mới của Thông tư:
Thông tư 24/2024/TT-BTC cập nhật và bổ sung các quy định nhằm phù hợp với tình hình thực tế và yêu cầu quản lý mới, bao gồm
- Phù hợp với pháp luật về ngân sách nhà nước, cơ chế tài chính và quản lý tài sản;
- Phù hợp với hệ thống chuẩn mực kế toán công của Việt Nam;
- Giải quyết các vướng mắc tại các đơn vị hành chính sự nghiệp đã và đang tổ chức công tác kế toán tập trung, tinh giản biên chế, thu gọn đầu mối kế toán.
Việc áp dụng các quy định mới trong kế toán là một yếu tố quan trọng để đảm bảo sự minh bạch, chính xác và tuân thủ theo quy định pháp luật. Thông tư 24/2024 được ban hành nhằm hướng dẫn chi tiết các nguyên tắc kế toán, các nghiệp vụ tài chính quan trọng và quy trình hạch toán đối với các doanh nghiệp. Việc hiểu và áp dụng đúng quy định trong Thông tư 24/2024 sẽ giúp kế toán tránh sai sót, giảm thiểu rủi ro và tăng độ chính xác trong báo cáo tài chính. Mỗi thay đổi trong chính sách kế toán đều nhằm tăng cường tính minh bạch và hạn chế sai lầm trong hoạt động kế toán doanh nghiệp. Tuy nhiên, trên thực tế, các nghị định và quy định trong Thông tư 24/2024 không phải lúc nào cũng dễ dàng áp dụng trực tiếp vào các tình huống kế toán hàng ngày. Lý thuyết thường mang tính khuôn khổ, trong khi thực tế phát sinh nhiều trường hợp đề cao yêu cầu linh hoạt và phải có sự hướng dẫn cụ thể để đảm bảo tuân thủ quy định.
II. Các tình huống kế toán thực tế và cách xử lý
2.1 Tình huống 1: Xử lý số dư tài khoản khi chuyển đổi từ Thông tư 107 sang Thông tư 24:
Số dư tài khoản không khớp do thay đổi hệ thống tài khoản giữa hai thông tư.
- Nguyên Nhân:
- Thay đổi mã số tài khoản.
- Gộp/tách tài khoản theo quy định mới.
- Sai sót khi chuyển đổi số liệu.
- Cách xử lý:
- Đối chiếu số dư theo Thông tư 107
- Xác định tài khoản mới theo Thông tư 24.
- Kiểm tra lại bảng cân đối sau khi chuyển đổi.
- Điều chỉnh số dư theo nguyên tắc chuyển đổi:
Tài khoản bị đổi mã: Chuyển toàn bộ số dư.
Tài khoản bị gộp: Cộng số dư trước khi nhập.
Tài khoản bị tách: Phân bổ theo hướng dẫn.
- Ví dụ:
Tài khoản 611 (TT107) → Chuyển thành 6111, 6112 (TT24)
-
- 6111 – Chi thường xuyên: 800 triệu
- 6112 – Chi đầu tư: 200 triệu
2.2 Tình huống 2: Hạch toán các khoản thu, chi đặc thù:
Một số khoản thu, chi không có hướng dẫn chi tiết trong Thông tư 24, gây khó khăn trong hạch toán.
- Nguyên Nhân:
- Do đặc thù hoạt động của từng đơn vị.
- Một số khoản thu, chi phát sinh mới chưa có mã tài khoản cụ thể.
- Cách xử lý:
- Xác định bản chất khoản thu, chi (thu nhập, viện trợ, hỗ trợ, chi thường xuyên, chi đầu tư…).
- Tham khảo các quy định liên quan hoặc xin ý kiến cơ quan tài chính nếu cần.
- Áp dụng nguyên tắc kế toán:
Nếu là thu → Ghi nhận vào nhóm tài khoản 511, 531 hoặc 541.
Nếu là chi → Ghi nhận vào tài khoản 611, 811 tùy theo mục đích sử dụng.
- Ví dụ:
Trường hợp 1: Khoản tài trợ không hoàn lại từ tổ chức quốc tế
-
- Hạch toán vào tài khoản 531 – Thu viện trợ.
Trường hợp 2: Chi phí tổ chức hội nghị khoa học (không có hướng dẫn cụ thể)
-
- Nếu từ ngân sách nhà nước → Hạch toán 6111 – Chi thường xuyên.
- Nếu từ nguồn thu khác → Hạch toán 811 – Chi hoạt động khác
2.3 Tình huống 3: Xử lý các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong giai đoạn chuyển tiếp:
Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong khoảng thời gian từ khi Thông tư 24 được ban hành đến khi có hiệu lực, gây khó khăn trong hạch toán.
- Nguyên Nhân:
- Sự thay đổi về quy định kế toán giữa Thông tư 107 và Thông tư 24.
- Một số tài khoản, phương pháp hạch toán được điều chỉnh hoặc thay thế.
- Cách xử lý:
Xác định thời điểm phát sinh giao dịch:
-
- Nếu nghiệp vụ phát sinh trước thời điểm có hiệu lực → Áp dụng Thông tư 107.
- Nếu nghiệp vụ phát sinh sau khi có hiệu lực → Áp dụng Thông tư 24.
Trường hợp đặc biệt (giai đoạn giao thoa):
-
- Căn cứ vào hướng dẫn chuyển đổi để hạch toán phù hợp.
- Nếu chưa có hướng dẫn cụ thể, có thể tạm ghi nhận theo thông tư cũ và điều chỉnh khi có hướng dẫn chính thức.
- Ví dụ:
Trường hợp 1: Khoản thu phát sinh vào cuối năm tài chính nhưng được ghi nhận vào đầu năm sau:
-
- Nếu trước thời điểm Thông tư 24 có hiệu lực → Ghi nhận theo tài khoản 511 (TT107).
- Nếu sau thời điểm hiệu lực → Ghi nhận theo tài khoản 531, 541 (TT24).
Trường hợp 2: Chi phí hoạt động được duyệt trước nhưng thanh toán sau thời điểm chuyển đổi
-
- Nếu đã ghi nhận nghĩa vụ thanh toán trước → Hạch toán theo TT107.
- Nếu chưa ghi nhận → Hạch toán theo TT24.
2.4 Tình huống 4: Xử lý khoản thu phí, lệ phí phát sinh trước ngày 01/01/2025 nhưng chưa được ghi nhận
- Mô tả:
- Đơn vị hành chính sự nghiệp thu phí, lệ phí từ các hoạt động dịch vụ công trong năm 2024.
- Đến ngày 31/12/2024, một số khoản thu chưa được ghi nhận vào sổ sách kế toán.
- Ngày 01/01/2025, Thông tư 24/2024/TT-BTC có hiệu lực.
- Vấn đề:
- Ghi nhận khoản thu này theo quy định của thông tư nào?
- Có cần điều chỉnh số liệu kế toán khi chuyển đổi sang áp dụng thông tư mới hay không?
- Hướng dẫn xử lý:
- Căn cứ theo nguyên tắc kế toán, khoản thu phát sinh trong năm 2024 phải được ghi nhận theo quy định của Thông tư 107/2017/TT-BTC.
- Khi chuyển đổi sang áp dụng Thông tư 24/2024/TT-BTC, cần rà soát và điều chỉnh số liệu kế toán cho phù hợp với hệ thống tài khoản và quy định mới.
- Cần có thuyết minh chi tiết về việc điều chỉnh này trong báo cáo tài chính.
2.5 Tình huống 5: Vấn đề về phần mềm kế toán
- Mô tả:
- Đơn vị hành chính sự nghiệp đang sử dụng phần mềm kế toán theo thông tư cũ.
- Khi thông tư 24/2024/TT-BTC có hiệu lực, phần mềm kế toán này không còn phù hợp.
- Vấn đề:
- Đơn vị phải làm gì để có thể thực hiện công tác kế toán phù hợp với thông tư mới.
- Việc chuyển đổi dữ liệu từ phần mềm cũ sang phần mềm mới cần được thực hiện như thế nào.
- Hướng dẫn xử lý:
- Đơn vị cần tìm hiểu và lựa chọn phần mềm kế toán đáp ứng yêu cầu của Thông tư 24/2024/TT-BTC.
- Việc chuyển đổi dữ liệu cần được thực hiện cẩn thận, đảm bảo tính chính xác và đầy đủ.
- Nên lựa chọn nhà cung cấp phần mềm có kinh nghiệm và uy tín để được hỗ trợ tốt nhất.
III. Kinh nghiệm và lưu ý quan trọng
3.1 Kinh Nghiệm Quan Trọng
Nắm vững sự thay đổi trong hệ thống tài khoản
- Đối chiếu danh mục tài khoản giữa Thông tư 107 và Thông tư 24 để tránh sai sót khi hạch toán.
- Lập bảng chuyển đổi tài khoản để kiểm soát số dư và các bút toán điều chỉnh.
Cẩn trọng khi hạch toán các khoản thu, chi đặc thù
- Xác định rõ bản chất khoản thu, chi trước khi hạch toán.
- Tham khảo nguyên tắc kế toán chung nếu chưa có hướng dẫn cụ thể.
- Tránh ghi nhận sai nhóm tài khoản gây ảnh hưởng đến báo cáo tài chính.
Lập báo cáo tài chính theo quy định mới
- Kiểm tra chính sách kế toán mới có ảnh hưởng hồi tố hay không để điều chỉnh số liệu phù hợp.
- Thuyết minh rõ ràng về các thay đổi trên báo cáo tài chính để đảm bảo minh bạch.
Xử lý các nghiệp vụ kinh tế trong giai đoạn chuyển tiếp
- Xác định thời điểm phát sinh để áp dụng đúng thông tư.
- Nếu chưa có hướng dẫn cụ thể, có thể tạm ghi nhận theo thông tư cũ và điều chỉnh khi có hướng dẫn chính thức.
3.2 Lưu Ý Quan Trọng
- Kiểm tra, rà soát số liệu trước và sau khi chuyển đổi để tránh sai sót trong quá trình chuyển đổi hệ thống kế toán.
- Lưu lại bảng đối chiếu tài khoản cũ – mới để thuận tiện cho việc tra cứu và kiểm tra.
- Không tự ý điều chỉnh số liệu nếu không có hướng dẫn cụ thể, tránh ảnh hưởng đến tính chính xác và tuân thủ pháp luật.
- Tham khảo ý kiến cơ quan tài chính hoặc chuyên gia kế toán khi gặp các vấn đề chưa có quy định rõ ràng.
- Ưu tiên sử dụng phần mềm kế toán chuyên dụng như SAFEBOOKS để hỗ trợ việc hạch toán, kiểm tra số liệu và lập báo cáo nhanh chóng, chính xác theo quy định mới. Việc ứng dụng công nghệ giúp giảm thiểu sai sót, tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả công tác kế toán.
IV. Kết luận
Việc áp dụng đúng Thông tư 24/2024 không chỉ giúp đảm bảo tính chính xác trong hạch toán mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại các đơn vị HCSN. Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao, kế toán cần chủ động cập nhật kiến thức, nghiên cứu kỹ các hướng dẫn và đối chiếu với thực tiễn tại đơn vị mình. Việc thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm các tình huống kế toán thực tế với đồng nghiệp và tham khảo ý kiến chuyên gia sẽ giúp nâng cao nghiệp vụ, giảm thiểu sai sót và đảm bảo tuân thủ đúng quy định. Trong quá trình triển khai, nếu gặp khó khăn, kế toán viên nên tham khảo các văn bản hướng dẫn hoặc liên hệ với cơ quan quản lý tài chính để có hướng giải quyết phù hợp.
Việc thực hiện đúng và đầy đủ Thông tư 24 không chỉ giúp công tác kế toán vận hành trơn tru mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của đơn vị.
Hotline: 090 283 1123
Email: notevn.jsc@gmail.com
Website: note.edu.vn
Địa chỉ: Đường D4, KDC Hồng Loan, P. Hưng Thạnh, Q. Cái Răng, TP. Cần Thơ
Kết nối với chúng tôi trên Facebook để cập nhật tin tức mới nhất:
Facebook: Viện Đào tạo quản trị và Hợp tác quốc tế