Giáo viên có được nghỉ theo Nghị định 178 không? Đủ điều kiện nào thì được nghỉ? Có trợ cấp gì? Đây là những câu hỏi được nhiều cán bộ, viên chức trong ngành giáo dục quan tâm khi chính sách tinh giản biên chế theo Nghị định 178/2024/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ tháng 2/2025. Xem ngay hướng dẫn chi tiết dành cho giáo viên mầm non, tiểu học, THCS để nắm rõ quyền lợi và thủ tục cần biết.
I. Nghị định 178 là gì và đối tượng áp dụng
Nghị định 178/2023/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 30/12/2023, có hiệu lực từ ngày 15/02/2024, quy định về chính sách tinh giản biên chế trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp công lập, bao gồm cả cơ sở giáo dục công lập.
Mục tiêu của Nghị định là tinh gọn bộ máy, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, đồng thời đảm bảo quyền lợi cho người lao động thuộc diện tinh giản.
Đối tượng điều chỉnh theo quy định gồm:
- Cán bộ, công chức từ Trung ương đến cấp xã.
- Viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập (trong đó có trường học).
- Người làm việc theo chế độ hợp đồng lao động không xác định thời hạn trong đơn vị sự nghiệp công lập hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
- Cán bộ, công chức, viên chức thuộc diện dôi dư sau sắp xếp tổ chức bộ máy, chuyển đổi cơ chế hoạt động…
Giáo viên làm việc trong các cơ sở giáo dục công lập, là viên chức hoặc người lao động hưởng lương từ ngân sách nhà nước, thuộc nhóm đối tượng điều chỉnh của Nghị định 178.
Tuy nhiên, không phải mọi giáo viên đều được nghỉ theo Nghị định này. Việc được nghỉ hay không phụ thuộc vào điều kiện tinh giản biên chế được nêu rõ tại Điều 6 Nghị định 178.
II. Giáo viên có được nghỉ theo Nghị định 178 không?
2.1. Các trường hợp giáo viên thuộc diện tinh giản biên chế
Theo Điều 6 Nghị định 178, giáo viên sẽ được xét vào diện tinh giản biên chế trong các trường hợp sau:
- Dôi dư do sắp xếp lại tổ chức bộ máy, sáp nhập trường lớp, dẫn đến giảm biên chế.
- Không đạt chuẩn trình độ đào tạo theo quy định và không có khả năng đào tạo lại.
- Có 2 năm liên tiếp không hoàn thành nhiệm vụ, hoặc bị xử lý kỷ luật từ khiển trách trở lên.
- Tự nguyện nghỉ việc khi đủ điều kiện về tuổi và thời gian đóng BHXH (thường từ 50 tuổi với nữ, 55 tuổi với nam và đủ 20 năm đóng BHXH).
- Bị ảnh hưởng do chuyển đổi mô hình hoạt động của nhà trường (ví dụ: sang cơ chế tự chủ tài chính, giải thể…).
2.2 Điều kiện để giáo viên được nghỉ theo Nghị định 178
Giáo viên không thể tự ý xin nghỉ theo Nghị định 178 nếu không nằm trong diện được phê duyệt tinh giản biên chế. Muốn được nghỉ, cần đảm bảo đồng thời 2 yếu tố:
- Thuộc diện tinh giản biên chế được nêu rõ trong kế hoạch của đơn vị (được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt).
- Đáp ứng đủ điều kiện cụ thể theo từng hình thức nghỉ việc (nghỉ hưu trước tuổi, thôi việc hưởng trợ cấp một lần, chuyển sang chế độ khác…).
2.3 So sánh: Nghỉ theo Nghị định 178 và nghỉ hưu/nguyện vọng thông thường
| Nội dung | Nghỉ theo Nghị định 178 | Nghỉ hưu đúng tuổi / theo nguyện vọng |
| Đối tượng | Giáo viên thuộc diện tinh giản biên chế | Tất cả giáo viên đến tuổi hoặc xin nghỉ tự nguyện |
| Điều kiện | Có trong kế hoạch tinh giản, đủ tiêu chuẩn theo NĐ 178 | Đủ tuổi, đủ năm đóng BHXH, hoặc xin nghỉ theo quy định ngành |
| Quyền lợi | Hưởng trợ cấp thêm, có thể nghỉ hưu sớm không bị trừ % | Chỉ hưởng lương hưu hoặc trợ cấp thôi việc thông thường |
| Tự nguyện được không? | Có thể, nếu thuộc diện đủ điều kiện tinh giản | Có thể, không cần thuộc diện tinh giản |
| Hạn chế | Phụ thuộc vào kế hoạch tinh giản của nhà trường | Không phụ thuộc kế hoạch |
III. Quyền lợi của giáo viên khi nghỉ theo Nghị định 178
Khi giáo viên thuộc diện tinh giản biên chế theo kế hoạch được phê duyệt và đủ điều kiện theo quy định tại Nghị định 178/2024/NĐ-CP, họ được hưởng một trong các chính sách sau, tùy theo độ tuổi, thời gian công tác và nguyện vọng cá nhân:
3.1 Hưởng lương hưu trước tuổi (Điều 9)
Áp dụng cho giáo viên đủ điều kiện về tuổi và thời gian đóng BHXH nhưng chưa đến tuổi nghỉ hưu theo quy định.
🔹 Điều kiện:
- Có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.
- Nam từ 55 đến dưới 60 tuổi, nữ từ 50 đến dưới 55 tuổi.
- Thuộc diện tinh giản biên chế theo kế hoạch đã phê duyệt.
🔹 Chế độ được hưởng:
- Hưởng lương hưu hàng tháng theo mức tính của Luật BHXH.
- Không bị giảm tỷ lệ lương hưu do nghỉ hưu trước tuổi.
- Trợ cấp 3 tháng lương cơ sở hiện hành.
- Trợ cấp 5 tháng tiền lương đang hưởng cho mỗi năm nghỉ hưu sớm.
Ví dụ: Giáo viên nữ 52 tuổi, đủ 25 năm BHXH → nghỉ trước 3 năm → được hưởng thêm 15 tháng lương + 3 tháng lương cơ sở.
3.2 Trợ cấp thôi việc một lần (Điều 10)
Áp dụng cho giáo viên không đủ tuổi nghỉ hưu hoặc không muốn nghỉ hưu, nhưng thuộc diện tinh giản.
Chế độ được hưởng:
- Trợ cấp 3 tháng tiền lương hiện hưởng.
- Trợ cấp 1,5 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm công tác có đóng BHXH.
Tổng trợ cấp = 3 tháng lương + (1,5 × số năm công tác có đóng BHXH).
Lưu ý:
- Mức tiền lương để tính trợ cấp bao gồm lương ngạch bậc và các khoản phụ cấp có tính đóng BHXH.
- Không áp dụng cho trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng trái quy định.
3.3 Các hỗ trợ khác (Điều 11)
Tùy từng địa phương và điều kiện cụ thể, giáo viên thuộc diện tinh giản còn có thể được:
- Hỗ trợ đào tạo lại, chuyển đổi nghề nghiệp, nếu có nhu cầu và chưa đến tuổi nghỉ hưu.
- Tư vấn, giới thiệu việc làm, thực hiện qua Trung tâm dịch vụ việc làm công lập.
- Hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ BHXH, xác nhận quá trình công tác khi nghỉ việc.
- Các chính sách hỗ trợ riêng của địa phương (nếu có quy định cụ thể).
IV. Thủ tục và lưu ý khi giáo viên xin nghỉ theo Nghị định 178
Giáo viên thuộc diện tinh giản biên chế theo Nghị định 178/2024/NĐ-CP không thể tự ý nộp đơn xin nghỉ mà phải thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo kế hoạch tinh giản được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
4.1. Hồ sơ, quy trình xét duyệt nghỉ tinh giản
Bước 1 – Rà soát và lập danh sách tinh giản (cấp trường):
- Trường học tổ chức kiểm tra, rà soát viên chức dôi dư hoặc đủ điều kiện tinh giản.
- Giáo viên có nguyện vọng nghỉ theo Nghị định 178 sẽ nộp đơn đề nghị tinh giản biên chế (theo mẫu).
- Hiệu trưởng tổng hợp danh sách gửi Phòng GD&ĐT hoặc Sở GD&ĐT (tùy cấp quản lý).
Bước 2 – Phê duyệt kế hoạch tinh giản (cấp huyện/tỉnh):
- Phòng/Sở GD&ĐT phối hợp với Phòng Nội vụ, Sở Nội vụ thẩm định và lập kế hoạch tinh giản trình UBND cấp huyện hoặc tỉnh phê duyệt.
Bước 3 – Quyết định tinh giản và chi trả chế độ:
- Sau khi kế hoạch được phê duyệt, quyết định nghỉ việc/tinh giản được ban hành theo từng cá nhân.
- Các chế độ (hưu, trợ cấp…) được giải quyết qua bộ phận tổ chức và tài chính kế toán của đơn vị.
Hồ sơ bao gồm:
- Đơn xin tinh giản biên chế (theo mẫu Nghị định 178/2024/NĐ-CP)
- Bản tự kiểm điểm, quá trình công tác
- Giấy tờ chứng minh lý do tinh giản (quyết định sáp nhập trường, thông báo không đạt chuẩn, tuổi đời, thời gian đóng BHXH…)
- Xác nhận từ nhà trường
Những sai lầm thường gặp khi áp dụng Nghị định 178
a) Tưởng rằng có thể tự xin nghỉ theo Nghị định 178 bất kỳ lúc nào
→ Nghị định chỉ áp dụng cho những người nằm trong kế hoạch tinh giản hàng năm, không áp dụng tự do theo nguyện vọng cá nhân.
b) Chưa đủ điều kiện nhưng vẫn nộp đơn xin nghỉ theo 178
→ Phải đủ tuổi, thời gian đóng BHXH hoặc thuộc diện dôi dư/kỷ luật/không đạt chuẩn mới được xét.
c) Đơn vị chưa có kế hoạch tinh giản đã nộp hồ sơ xin nghỉ
→ Không có hiệu lực nếu không nằm trong kế hoạch đã phê duyệt của UBND cấp có thẩm quyền.
4.2 Lưu ý đặc biệt với giáo viên mầm non, tiểu học, THCS
- Giáo viên mầm non, tiểu học thường nằm trong diện bị sắp xếp do sáp nhập trường, giảm lớp học → dễ phát sinh trường hợp dôi dư.
- Giáo viên THCS cần chú ý đến chuẩn trình độ chuyên môn – nếu chưa đạt chuẩn theo Luật Giáo dục 2019 mà không thể học bổ sung sẽ có khả năng nằm trong diện tinh giản.
- Ưu tiên giữ lại giáo viên đạt chuẩn, có năng lực, đang giảng dạy lớp đặc thù → không phải ai bị giảm tiết, luân chuyển cũng thuộc diện tinh giản.
V. Kết luận
Giáo viên vẫn có thể được nghỉ theo Nghị định 178/2024/NĐ-CP, nếu thuộc diện tinh giản biên chế theo kế hoạch được phê duyệt và đáp ứng điều kiện quy định về độ tuổi, thời gian công tác, trình độ chuyên môn hoặc lý do sắp xếp tổ chức. Tuy nhiên, Nghị định không áp dụng theo nguyện vọng cá nhân đơn lẻ mà phải căn cứ vào kế hoạch tinh giản biên chế hàng năm của đơn vị, được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Giáo viên cần đối chiếu cụ thể điều kiện cá nhân với các tiêu chí nêu tại Nghị định 178/2024/NĐ-CP, đồng thời tham khảo hướng dẫn của Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT và đơn vị chủ quản để xác định rõ quyền lợi và thủ tục trước khi làm hồ sơ xin nghỉ.
Hotline: 090 283 1123
Email: notevn.jsc@gmail.com
Website: note.edu.vn
Facebook: Viện Đào tạo quản trị và Hợp tác quốc tế
Địa chỉ: Đường D4, KDC Hồng Loan, P.Hưng Thạnh, Q.Cái Răng, TP. Cần Thơ
